Halk Edebiyatı Türk toplumunun gelenek ve görenekleri içerisine giren ve edebi değer taşıyan ürünlerin oluşturduğu unsurlardır. Bunlar: Masal, efsane, mitler, fabl vb ürünlerdir. Bu unsurlar çocuklarımızın eğitimi açısından büyük önem arz etmektedir. İyiyi, kötüyü, doğruyu, yanlışı, güzeli, çirkini biz hep bu şekildeki anlatılardan, hikâyelerden öğrendik. Bunlar kışın bazen bir soba başında bazen uyku vakitlerinde, kısaca soğuk kış gecelerini sıcak hale getirmek için annelerimiz, ninelerimiz tarafından anlatılan hikâyelerdir.
Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Saim SAKAOĞLU’nun 101 Anadolu Efsanesi ve 101 Türk Efsanesi adlı eserini okurken aklıma hemen çocukluk yıllarında dinlediğim bu hikayeler geldi. Ayrıca şunu da açıkça ifade edeyim ki çocukken annemden dinlediğim bazı hikayeler üniversitede girmiş olduğum vize ve finallerde karşıma soru olarak da çıkmıştı. Bunlardan 10 kadar hikayeyi yazı dizimizde sırayla sizlerle paylaşacağım.Bu hikayelerin hepsi Kavak’a aittir.Su ana kadar başka bir yerde de rastlamadım.
Göğ Gaz Hikayesi:
Göğ gaz Kavakta yaban kazına verilen addır. Onu sürekli gökte görmesi hasebiyle bu adı vermiş olsalar gerek. Çocukken onları gökyüzünde görürdük hep.Özellikle de onların göç zamanlarında,yani yaklaşan kış zamanları.Soğuk iklimlerden sıcak iklimlere göç ederlerken bizim oralarda sıkça görülürlerdi.sorardık büyüklerimize:Nedir bunlar? Verilen cevap: Gök(ğ) gaz. Köy ağzıyla Gogaz. Çocuk olduğumuz için hemen bizim beslediğimiz kazlar aklımıza gelirdi.Ya bunlar uçuyor da bizimkiler neden uçmuyor diye? İşte verilen cevap şuydu:
-Oğlum, bizim kazlar ve bu kazlar yaratılınca Gogazlar “Allah izin verirse uçacağız.” Derler. Bizimkiler ise “Allah izin verse de vermese de biz uçacağız.” Derler. İşte bu sebeple Allah Gogazlar uçmayı nasip etmiş bizimkilere ise nasip etmemiş.
Belki içinizden bazıları bunu çok komik karşılayabilir hatta gülebilirler. Bırakın gülsünler. Ama bir çocuğun eğitimi için bu hikâyenin ne kadar da önemli olduğunu anlayamazlar onlar. Esasında “Allah’a büyük konuşma, büyük konuşursan bu hale gelirsin. Her şey Allah’ın izniyle meydana gelir.”mesajını vermektedir. Ayrıca bu örnek bir fabl özelliği taşımasıyla da önemli bir yer tutar. Fabl Türk Edebiyatında hayvanların konuşturulduğu ve insanlara ders vermek amacıyla yazılmış öğretici metinlerin içindedir. Bunlardan insanların özellikle de çocukların eğitimi açısından önemlidir.
Prof. Dr. Saim SAKAOĞLU’nun 101 Anadolu Efsanesi ve 101 Türk Edebiyatı adlı eserinde Yusufçuk kuşundan tutun Guguk kuşuna, Dağ adlarından tutun, şehir,göl adlarına kadar her şeyin adının nasıl verildiğine dair hikayeler anlatılmaktadır.Biz de buna benzer hikayelerimizi ilerleyen zamanlarda yazı dizimizde sizlerle paylaşacağız.Böylelikle Kavak’a ait hikayeleri sahiplenir ve kültürel mirasımıza katkıda bulunabiliriz.
/Niyazi ALTUN
21.01.2009
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder