Folklor denince akla sadece yöresel oyunlar gelmez. Oyunlara da yansıyan çeşit çeşit yöresel giysiler, yöresel yemekler, yaşam tarzları ve gelenekleri de kapsar. Ülkemiz folklor değerleri ve otantik eserler açısından çok zengin bir ülkedir. Hemen her yörenin da kendine ait folklor oyunu olduğunu biliyoruz.
Kafkas’lardan, Balkan’lardan, Batı Trakya’dan, hatta Orta Asya içlerinden göç ederek Anadolu’ya yerleşen Türk’lerin kendi yörelerinin kültürlerini de taşıması ile Anadolu çok büyük bir folklor zenginliğine sahip olmuştur. Folklor yörenin sadece kültürünü değil, o yörenin yaşam tarzını da yansıtır. Hangi yörenin olursa olsun seyretmek büyük bir zevktir.
Bir Kazaska’da, bir Şeyh Şamil’de Kafkaslarda topraklarından kopartılan Türklerin isyanını, Zeybek’te Egelinin efelenmesini, Karadeniz Horon’unda Karadeniz insanın hamsi gibi kıvraklığını ve titreyişini, Ata Barı’n da Erzurumlunun mertliğini, ağırlıklı olarak iç Anadolu’da oynanan Kaşık yöresi oyununda saf Anadolu insanının duygusallığını yaşarsınız.
Folklor denince akla sadece yöresel oyunlar gelmez. Oyunlara da yansıyan çeşit çeşit yöresel giysiler, yöresel yemekler, yaşam tarzları ve gelenekleri de kapsar.
İşte Anadolu’nun böylesine zengin folklorunu köy köy araştırıp gün ışığına çıkarmak ve bunları yazılı hale getirip toplumun hizmetine sunmak amacıyla Anadolu Folklor Vakfı kurulmuştur. Bu vakfın Samsun’da da bir şubesi bulunmaktadır. 1985 yılında folklora hayatını adamış gerçek bir Samsun sevdalısı Hikmet Gürcan öncülüğünde kurulan Anadolu Folklor Vakfı Samsun Şubesi, Samsun’a has ilgisizliğe rağmen 24 yıldır ayakta kalmayı başarmıştır.
Bugün sizlere hem bu kuruluşumuzu tanıtmaya, hem de sorunlarını anlatmaya çalışacağım.
Bu vakfın amaçları arasında, Samsun Mahalli Oyunlarını, Halk Musikisi, Halk Türküleri, Halk Çalgıları ve Halk Giysilerini araştırmak, derlemek ve yazılı hale getirerek topluma sunmak yer alır. Şu ana kadar;
67 köyden 98 yöresel oyun belirlenmiş ve bunlardan 23 tanesi notaya dökülmüştür. 12 tanesi de vakfın dansçıları tarafından sahnelenmektedir.
156 Samsun Türküsü ortaya çıkartılmış ve bunların 135 tanesi TRT arşivlerinde yer almaktadır. 6 yeni halk türküsü daha derlenerek halk müziğinin hizmetine sunulmuştur. Köy araştırmalarında 10 adet kadın giyim kuşam sandığı açtırılarak 250 parça otantik yöresel giysi gün ışığına çıkartılmıştır.
Yörede IKLIĞ-IĞLIK adı ile çalınan bir çalgı ilk kez Samsun Folklor vakfı tarafından ortaya çıkartılmıştır.
Samsun Folklor Vakfı’nın yöremizde ki ilkleri arasında çok sayıda etkinlik yer almaktadır. Bunları da şu ana başlıklarıyla belirtmek istiyorum.
•Samsun’da yöresel oyun oynayan ilk halk dansları grubunu kurmuşlardır
•Yöremizde ilk Çocuk Halk Oyunları Grubunu kuranlarda onlardır.
•Yöremizde Halk Bilimi konusunda araştırma yapan ilk gruptur.
•Samsun Folkloru konusun da kalıcı yayını olan tek kuruluştur.
•Samsun’da ilk kez “Samsun Türküleri” gecesi, “ Sanatçıya saygı gecesini onlar düzenlemiştir.
•Samsun Halk Oyunlarını yurt dışı festivaline taşıyan onlardır.
•Samsun Halk Oyunlarını TRT ekranlarına ilk kez taşıyanlar da onlardır.
Samsun Folklor Vakfı’nın bir başka özelliği de, öğretici kadrosunu kendilerinin yetiştirmesidir.
Anadolu Folklor Vakfı Samsun Halk Dansları Topluluğu 4 kıta da ( Asya, Avrupa, Amerika ve Afrika) olmak üzere, 17 ülkede 26 kez Samsun’u temsil etmiştir.
Samsun adına böylesine önemli ve özverili işler yapan bu vakfın Samsun’dan hiçbir destek almadan yaşamını sürdürüyor olması her türlü övgüye değer, ama diğer yanı ile de bir o kadar düşündürücüdür.
Kurtuluş Yolu’nun Atatürk Bulvarı köşesinde ( Yaşar Doğu Spor Salonu yanı) tek katlı bir binada etkinliklerini sürdürüyorlar. Geçtiğimiz hafta içersinde ziyarete gittiğimde gördüklerim ve dinlediklerim şaşırtıcıydı.
Tüm çalışmalarını yaptıkları 80–100 metrekare bir büyüklüğünde bir çalışma salonu ile iki ofis odası ve bir soyunma odasından oluşan bu binayı kendileri yapmışlar. Yer ise Milli Emlak’e aitmiş. Bu yeri onlara tahsis eden, kendisi de Samsunlu olan o dönemin Samsun Valisi Rahmetli Erdoğan Cebeci’ye minnet duygusu ile dolu olduklarını gördüm.
Samsun’un gizli değerlerini bıkmadan usanmadan ortaya çıkartmaya çalışan ve bu arada da halk oyunları ekiplerini eğiten ve her zaman hizmete hazır bir halk oyunları grubu da bulunan Anadolu Vakfı Samsun Şubesi Başkanı değerli dostum Hikmet Gürcan ve eğitmen arkadaşının yakınmalarını dinlerken bu kentte olup bitenlere bir kez daha şaşırıyordum.
Kurtuluş Yolu’nun yapımı sonrası Büyükşehir Belediyesi tarafından idare binasını boşaltmaları isteniyormuş. Sayın Gürcan kendilerine bir başka yer tahsisi yapılması halinde boşaltabileceklerini iletmiş ama böyle bir kolaylık göremediklerini söylerken, olumsuz bir gelişme halinde tüm çalışmalarının sonlanacağı endişesini yaşıyordu. Yer tahsisinin Valilik tarafından yapılmış olması nedeniyle de asıl söz sahibinin Valilik Makamı olduğunu da vurguluyordu.
Başkan Hikmet Gürcan’ı üzen başka konularda vardı. Bunlardan bazılarını sizlerle de paylaşmak istiyorum. Belki duyan bir yetkili olurda vakıf çalışmaları sürdürülebilir. Önemli olan bazı sıkıntıları şu ana başlıklar altında sunulabilir…
•Dört kıta da gösteri sunan Samsun Folklor ekibinin Samsun’da ki hiçbir organizasyona çağrılmamasını anlayamıyorlar.
•Hizmet binalarının önüne konulan reklâm panoları vakfın önünü kapatmış durumda. Büyükşehir Belediye Başkanlığına yaptıkları başvuruların cevapsız kalmasına bir anlam veremiyorlar.
•Önlerinden geçen Raylı Sistemin hafriyat artıklarının tüm başvurulara rağmen alınmamasını da anlayamıyorlar.
• Yerel yönetimlerin vakfın çalışmalarını ve halk oyunları gruplarını ciddiye almıyor olması da kendilerini ciddi boyutta üzmüş görünüyor.
•Samsun’un tanıtımı için yapılan CD ve bastırılan broşür ile kitaplarda başka yörelerin oyun, giysi ve müziklerine yer verilmesini yalnız onlar değil, ben de anlamakta sıkıntı çekiyorum.
•Samsun’un yerel kültürel değerlerinin bir yana itilerek, yöremizde yayla olmamasına rağmen Samsun’da yayla şenlikleri düzenlenmesini, Samsun’un kültürel değerlerinin silinmesi anlamına geldiğini vurguluyorlar.
•En çok üzerinde durdukları ve nedenini yorumlamakta zorlandıkları bir başka konu ise, benim de üzerinde en hassas olduğum ve her platformda tepki gösterdiğim bir olay. Samsun’da yapılan her türlü tören ve özelliklede milli bayram kutlamalarının açılış törenlerinde başka yörelerin folklor oyunlarının sunulmasını bir Samsunlu olarak ben de en az onlar kadar içime sindiremiyorum.
•Son olarak duyduklarıma inanamadım. Her yıl düzenlenmekte olan Samsun Uluslar arası Halk Dansları Festivaline Anadolu Folklor Vakfı Samsun Şubesi halk dansları Ekibinin çağrılmamasının nedenini, festival düzenleyicilerinin mutlaka açıklaması gerekir. Çünkü Samsun adına bundan büyük ayıp olamaz.
Hiçbir karşılık beklemeden Samsun adına çok güzel işler yapan insanlara sahip çıkmayarak, hatta onların umutlarını ve azmini kırarak ne yapılmak isteniyor anlayamıyorum.
Anlaşılan bu kentte olan biteni anlamak için insanüstü yeteneklere sahip olmak gerekiyor.
İyi haftalar..
/ Sadi SUBAŞI
10 Ağustos 2009
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder