Binlerce yıllık tarih ve kültür birikimine sahip olan Samsun'un bu tarihi, kültürel, sosyal ve sanat değerlerini geçmişten geleceğe taşınması ancak bilimle ve ona sağlanacak maddi-manevi destekle mümkündür. Aynı zamanda bir üniversite şehri olan Samsun'umuzda geçmişten gelen değerleri araştıran, bunları yayın haline getiren çok değerli araştırmacıların mevcudiyeti bizim en büyük şansımızdır.
2008 yılının ciddi ve seviyeli kitaplarından biri da Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi tarafından yayınlandı. Kitabın adı. Milli Mücadele Yıllarında Samsun 15. Fırkanın Samsun'daki Faaliyetleri (1919–1922)'dir.
Eseri, genç bir ilim adamımız Yrd.Doç. Dr. Bünyamin Kocaoğlu yazmış ve Doç. Dr. Cevdet Yılmaz ise yayına hazırlamıştır. Kendilerini bu verimli ve başarılı hizmetlerinden dolayı tebrik ederiz. Bilmelerini isteriz ki, ilim adamlığı vasıfları eserin her kelamında görülmektedir. Böyle bir eserim de hem yerli-mahalli olarak ve hem de umumi-milli olarak, Türk tarihine büyük fayda sağlayacağı kanaatini taşıyoruz.
"Eser, kentimizin milli Mücadele günlerindeki siyasi ve askeri durumunu, dönemin belgeleri ışığında detaylı bir biçimde ortaya koymaktadır". diyerek, görüşünü ifade eden Samsun Büyükşehir Belediye Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz'ı da bu tür çalışmaları teşvik etmesi ve kıymetli ilim adamlarına yardımcı olması sebebiyle kutluyoruz.
Muhakkaktır ki, Başkan Yılmaz'ın bu işi yani kültür çalışmalarını emanet ettiği biri vardır ki, onun bu hususta gayretleri, ayrıca takdire şayandır. Bu kişi şüphesiz ki, esere yazdığı takdim yazısında. "Amacımız Samsun'u bir kültür ve turizm şehri yapmak için gerekli olan entelektüel birikimi sağlamak ve bu gayretler içindeki herkesi Samsun'a kazandırmaktır." diyen Samsun Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler İdarisi Başkanı Necmi Çamaş'tan başkası değildir.
Necmi Çamaş, takdim yazısına şu çarpıcı cümlelerle başlayıp, bu çalışmaların önemini ifade ediyor: "Başlangıcından günümüze birçok medeniyete ev sahipliği yapan Samsun, 5500 yıllık tarihi bir geçmişe sahiptir ve bu özellik dünyanın çok şehrinde vardır. Selçuklu Türklerinin bölgeye hâkim olmasından itibaren 750 yılı Türk egemenliğinde geçiren şehrimiz, 19 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde ateşlenen kurtuluş Mücadelesi'nin başlangıç noktası olması münasebetiyle de haklı bir gurur taşımaktadır.
Binlerce yıllık tarih ve kültür birikimine sahip olan Samsun'un bu tarihi, kültürel, sosyal ve sanat değerlerini geçmişten geleceğe taşınması ancak bilimle ve ona sağlanacak maddi-manevi destekle mümkündür. Aynı zamanda bir üniversite şehri olan Samsun'umuzda geçmişten gelen değerleri araştıran, bunları yayın haline getiren çok değerli araştırmacıların mevcudiyeti bizim en büyük şansımızdır.
Meseleleri bilen, ciddi fakat mütevazı bir "kültür adamı"nın bu sözleri, gerçekte ne kadar güven verici ve geleceğe dair ümitlerimizi arttırıcıdır, bilinip takdir edilmesi gerekir. Samsun'un ve diğer şehirlerimizin böyle şuurlu "kültür temsilcileri" olduktan sonra milli tarihimizin bilinmesi ve milli kültürümüzün şahlanması hususundaki kaygılarımız en aza inecektir.
Necmi Çamaş'ın Başkanlığındaki bu daire, bundan önce de birkaç kitap yayınladı. Bunların ikisi, oldukça geniş hacimli "Geçmişten Geleceğe Samsun Sempozyumu" adlı kitaplardır ki; böyle bir sempozyum, ilk defa Sayın Çamaş'ın gayretleriyle gerçekleştirilmiştir.
Bunlardan başka: Samsun Belediye Tarihi, Belge ve Tanıklarla Samsun'da Mübadele, Samsun Eğlence Tarihi ile Cumhuriyet'in İlk Yıllarında Samsun Ekonomisi adlı eserler de hizmete sunulmuştur.
Yard. Doç. Dr. Bünyamin Kocaoğlu, eserine yazdığı önsözde, bize şu temel bilgileri vermektedir. "Milli Mücadele Yıllarında samsun" başlıklı bu çalışma, "15. Fırka'nın Samsun'daki Faaliyetleri (1919–1921)" adıyla 1998 yılında 19 Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalında savunduğum yüksek lisans tezime dayanmaktadır. O günlerdeki askeri ve siyasi durum, dönemin arşiv belgeleri ışığında ortaya konulmuştur.
1. Dünya Savaşı'nda Çanakkale, Romanya ve Kafkas cephelerinde değişik muhaberelere katılan 15. Fırka'nın Samsun'daki faaliyetleri üzerine yapılmış bir çalışma olmamakla birlikte, Prof. Dr. Mustafa Balcıoğlu'nun "Milli Mücadele Merkez Ordusu" başlığını taşıyan doktora tezinde söz konusu fırka hakkında kayda değer bilgiler bulunmaktadır.
Bunun yanında, 15. Fırka Samsun'da iken bastırmaya çalıştığı Pontusçusu hareketler hakkında genel ve bölgesel nitelikli birçok çalışma olmakla birlikte, özellikle Samsun boyutu ile ilgili arşiv belgeleri ışığında hazırlanmış çalışmalar yetersizdir. Araştırmamın ana kaynağını Genelkurmay Başkanlığı Askeri Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) bünyesindeki arşiv belgeleri oluşturmaktadır.
Ayrıca Başbakanlık Osmanlı Arşivi ve Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi'nde bulunan belgeler de taranmış, konu hakkındaki malzemeler toplanarak, elde edilen veriler ışığında tespitler yapılmaya çalışılmaktadır.
Eser, 152 sayfadır ve beş ana başlıktan meydana gelmektedir. Bu ana bölüm başlıkları şöyle sıralanmıştır;
1- Milli Mücadele Başlarında Samsun'un Stratejik Önemi ve Sosyo- Ekonomik Yapısı.
2- 15. Fırka'nın Kafkasya'daki Faaliyetleri ve Samsun'a İntikali
3- 15. Fırka'nın Samsun'daki Konuş Durumu ve İşleyişi
4- 15. Fırka'nın Askeri Faaliyetleri
5- 15. Fırka'nın Batı Cephesi'ne Nakli.
Şunu unutmamak gerekir ki, tarihini bilmeyen ve tarihten ibret almayanlar, önlerini göremezler. Geleceğe dair ümit var hayaller kuramazlar. Böylece, başkalarının tahakkümü altına girmeye hazır sefil bir halde yaşarlar.
"Milli Mücadele Yıllarında Samsun" adlı eser, sadece 15. fırka'nın (1919-1921) yılları ile ihata edilmiş tarihinin tespiti ve tahlillerini değil; cihana öncülük etmiş ihtişamlı Osmanlı İmparatorluğu'nun nasıl ve kimler tarafından talan edilerek yıkıldığını, bu talancıların ve haliyle yalancı ve riyakarların, yirmiüçmilyon kilometrekarelik mekandan elimize kalan yediyüz küsur bin kilometrekarelik Anadolumuz'u da larak, Türk'ü yeryüzünden silme gayretlerini de anlatması bakımından çok önemli olmaktadır.
İlk bakışta, mevzi yani sadece Samsun'a ait sır eser olmasına rağmen, tarihi, coğrafi ve kültürel açılıma eser; bizi tarih boyunca Türklüğün karşılaştığı ihanetlerle de yüz yüze getirerek, ürperterek uyarıyor.
Tarih; insanlık hakikatinin aynasıdır. Bu ayna, ne kadar ciddiyet ve samimiyetle aslını aksettirirse, o derecede de ibrete vesil olur. İnsan ve insanlık, tarih ile içtimai bir bağ teşekkül ettirebildiği ölçüde ondan istifadesi de fazla olur, kat kat artar.
Türk tarihinin dünya tarihi içindeki ihtişamlı akışını, bugünün nesli olarak iyi tetkik ve tahlil etmek zorundayız. Şayet ikibinli yıllarda, yakından uzağa doğru, güzel vatanımız Türkiye, Türk Dünyası ve Türklük üzerinde oynanan oyunları çözmek istiyorsak, Atilla'dan Kürşad'a, Kürşad'dan Alp-Arslan'a, Osaman gazi, Yavuz, Fatih ve Mustafa Kemal'e ulaşan silsilelerin yaşadıklarını ve mücadelelerini o hissiyatla anlamak ve yaşamak gerekir.
Bu açıdan, "Milli Mücadele Yıllarında Samsun" çok önemli bir eserdir ve Samsun merkezli olmakla birlikte, tarihi derinliği olan büyük mesajlar vererek Türk Milleti'nin geleceğine ışık tutmaktadır.
Eserin yazarı Bünyamin Kocaoğlu'nun Giriş'te ifade ettiği: "... Osmanlı Devleti'nin parçalanması ve özellikle esasları Avrupa'nın büyük emperyalist devletleri tarafından tespit edilen Şark Meselesi'nin nihai hedefi olan Anadolu'daki Türk varlığına son verme amacını gerçekleştirebilmek için İtilaf devletlerinin eline büyük bir fırsat geçmişti." (sy.1) düşüncesi, bugün dahi artarak aynı şekilde devam etmektedir. Kimdir bunlar? Fransız'dır, İngiliz'dir, İsrail'dir, ABD'dir, Yunanistan'dır...
Hedefte ise, İstanbul olmuş, Ankara olmuş, Trabzon olmuş, Diyarbakır, İzmir, Antalya, Edirne, Erzurum yahut Samsun olmuş ne fark eder? Onların daimi ve ebedi hedefi "Türk varlığına son verme"dir. Bakü'de, Kerkük'de, Almata'da buna dâhildir.
Bize, böyle bir eseri kazandıranlara kalbi teşekkürlerimizi sunmanın bir vazife olacağı kanaatindeyim.
Mahalli tarihimiz, umumi Türk Tarihi'nin tamamlayıcısı ve ayrılmazı'dır. Mensubu olmakla iftihar ettiğim aziz Türk Milleti'nin birer ferdi olarak da bundan ibret almamız en büyük dileğimdir.
/M. Halistin KUKUL
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder