Mimarlık fakültelerinde ders olarak okutulan,
türkülere ilham olan dünyaca ünlü Selahiye Evleri, ilgisizlikten çürüyor. Safranbolu'da,
Amasya'da yerel yöneticiler sivil mimarinin güzel örneklerini koruma altına
alıp, turistik amaçlar için kullanırken, dünyaca ünlü Selahiye (Samsun) Evleri
bakımsızlıktan çürümeye terk edilmiş durumda. Samsun'un tarihi dokuları
arasında yer alan ‘Selahiye Evleri’, bakımsızlıktan çürümek üzere... Samsun'un
ana arterleri arasında yer alan 100. Yıl Bulvarı üzerinde bulunan tarihi
Selahiye Evleri, bakımsızlıkla yüzyüze.
Ev Sahipleri
İlgilenmiyor
Evlerin mevcut sahipleri tarafından bakımının
yapılmaması dikkat çekerken, birçok evin ise terk edilmiş olması nedeniyle,
adeta çöplüğe dönmüş olması dikkat çekiyor. Safranbolu başta olmak üzere Amasya
ve birçok ildeki tarihi evler, yerel yöneticiler tarafından tarihi dokusu
bozulmadan turistik amaçla hizmete sokulurken, Samsun'un en eski simgeleri
arasında yer alan tarihi evlerin kaderine terk edilmesi, görenleri şaşkına
çeviriyor.
İşte
Samsun'un Sivil Mimarisi
Samsun (Selahiye) evlerinin mimari özellikleri ile
ilgili Samsun Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü'nün sitesinde yer alan bilgiler ise
şöyle sıralanıyor: "Genellikle zemin üzeri iki katlı olan binaların dış
cephesi yığma tuğladan (bazı büyük yapılar taştan) iç bölmeleri bağdadi olarak
yapılmıştır. İkinci katta bir çıkma mevcuttur. Çıkma, bazı yapılarda iki adet
(bazen dört) ahşap veya taş direkle taşınmakta, bazı yapılarda demir çubuklarla
desteklenmektedir. Kırma çatısı alaturka kiremitle örtülü, saçak altları
ahşaptır. İç mekanda ortada bir sofa yer almakta, diğer odalar bu sofaya
açılmaktadır. Taban ve tavan ahşap malzemelidir. Bu evler düzgün kesme taştan özenli bir
işçilikle yapılmışlardır. Şehrin en eski
evleri Kale Mahallesi, Pazar Mahallesi, Hançerli Mahalle, Selâhiye Mahallesi ve
Saitbey Mahallesi’nde görülmektedir"
Samsun Evleri
İstanbul Evleri Gibidir
Ayrıca, Samsun Selahiye Evleri ile ilgili bir
benzerlik hakkında bilgilerin de verilmesi dikkat çekerken, evlerin denizi ve
ışığı gören bir mimarisinin olduğu şu cümlelerle ifade ediliyor:
"Osmanlılar devrinde bilhassa İstanbul mimarisi için şu söylenir: Hiç
kimse komşusunun ışığını, güneşini, manzarasını kesen bir ev inşa edemez. Eski
İstanbul’u gezenler bunu özellikle söylerler. İstanbul’da bütün sokaklar
nihayette denizi görürler, güneşi ve ışığı görürler. Bu asırlarca böyle
olmuştur. Peki bugünkü İstanbul’a bakanlar bunu söyleyebilirler mi? İstanbul’a
ne hâcet, eski Samsun evlerini konumları itibariyle görenler de bunun hakkını
teslim ederler. Eski Samsun evleri veya sokakları da İstanbul evleri ve
sokakları gibidir. Denizi görür, ışığı ve güneşi görür. (Dursun Ali
Tökel)"
Evler
Türkülere İlham Kaynağı
Samsun Selahiye Evleri'nin türkülere de ilham
kaynağı verdiği bilinirken, geçtiğimiz yıl içerisinde kaybettiğimiz Samsunlu
ses sanatçısı Yıldıray Çınar'ın kendi yazdığı ve söylediği şarkı da bu evlerin
tarihi misyonunun ne kadar önemli olduğu konusunda gerekli bilgileri veriyor:
"Şu Samsun'un evleri
Kız kaldır peçeleri
Senin o bakışların
Öldürür niceleri
Hadi kız gel yanıma
Kanım kaynar kanına
Şu dünyada olmadık
Neler geldi başıma
Pınar susuz olur mu
Dibi kumsuz olur mu
Şu dünyada sevenler
Kavuşmasa olur mu
Hadi kız gel yanıma
Kanım kaynar kanına
Şu dünyada olmadık
Neler geldi başıma”
/Yıldıray ÇINAR
/Miraç ÖZTÜRK
01 Mayıs 2014
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder