Gazi Müzesi / Mıntıka Palas Oteli
/Rasim Efendioğlu
Türkçe sözlükte "MÜZE":Sanat ve bilim eserlerinin saklandığı yer olarak tanımlanıyor. Ancak bu tanımda bir eksiklik var. Sanat ve bilim eserleri, ancak geçmişten geleceğe tüm kültür ürünlerinin saklandığı, unutulmayacak anıların saklandığı yer de denebilir. Tanımlar genişletilebilir de önemli olan 'Müze" kavramını doğru kavramaktır. Bu tanımdan giderek müzeler türlere ayrılır. Arkeoloji müzeleri, etnografya müzeleri, açık hava müzeler, doğa müzeleri... gibi. Müze tanımını iyi kavradıktan sonra türlerini de iyi tanımak gerekir. Türleri birbirine karıştırmamak gerekir. Güzel sanatlar galerileri ile müzeleri ayırmak gerekir. Müzeleri süslemek, gösterişli duruma getirmek yeterli değil. Örneğin Çanakkale Savaşlarının verildiği alan bir açık hava müzesidir. Siz bu alanı çok modern bir duruma getirirseniz artık o alanda bu büyük savaşın verildiğini, o günün koşullarını kavratmanız zor olur. Ya da Sivas Kongresi'nin toplandığı binayı düzenlerken çok modernleştirirseniz o 1919'daki havadan uzaklaşırsınız. Müzeyi gezenler kongrenin havasını soluyamaz. Ya da bir kentteki "Atatürk Evi"ni yeniden düzenlerken o günlerin anılarının büyük bir kısmını yok edersiniz.
Bu gerçeklerden hareketle 19 Mayıs 2006'da düzenlenerek yeniden açılan Samsun Gazi Müzesi'ne bir bakalım. Evet uzun bir süre bakımı ihmal edildi, temizliği ve düzeni ihmal edilmiş bu müzemiz. Bu durumu gören sivil toplum örgütleri, I9 Mayıs 1919 ruhunu yüreğinde duymuş yurtseverlerimiz güç birliği yaparak müzede büyük bir bakım yaptılar. Temizlendi, düzenlendi, güzel, çok güzel bir görünüm ortaya çıktı. Bu çalışmaya katkı sağlayanları kutluyor teşekkürlerimizi arz ediyoruz. Açılışından buyana yoğun bir ziyaretçi akımına uğradı, beğeni ile karşılandı.
Buraya dek çok güzel de yapılan çalışmayı müzecilik açısından inceleyerek bir değerlendirme yapsak bu çalışmaya katılanlar kırılmasınlar bize. Ne yapıldı? Önce "Gazi Müzesi" binası temizlendi, boyandı, projesine uygun tadilat yapıldı. Bu konuda kentimizde iki müze vardı bunlar birleştirildi. Vilayet konağının bahçesinde ATATÜRK MÜZESİ vardı buradaki eşyalar ve mum heykeller buraya taşındı. ATATÜRK MÜZESİ'nin bina olarak tarihi bir özelliği yoktu, sadece bu eserleri koruyup sergilemek için yapılmıştı. O halde buradan eserlerin alınması bir sorun değil. Çünkü bu binanın müze olarak bir değeri yoktur. Böylece kentimizdeki ATATÜRK MÜZESİ kapanmıştır. Eserler GAZİ MÜZESİ'nde sergilenmektedir.
GAZİ MÜZESİ'nin özelliği nedir? Gazi müzesinin binası I9 Mayıs I9I9'da MINTIKA PALAS OTELİ'ydi. Gazi Mustafa Kemal ve arkadaşları 19 Mayıs'ta Samsun'a ayak bastıklarında burada ağırlandı. Bu bina bu mutlu, bu büyük olayın anılarını saklıyor.
Şimdi de GAZİ MÜZESİ'nin son durumuna bakalım. Temizlenmiş, boyanmış yeniden düzenlenmiş. Çok güzel aydınlatılmış. Daha önce konferans salonu olarak kullanılan salonda 1919'daki olayları gösteren tablolar sergilenmiş. Daha önce Atatürk Müzesi için yaptırılmış mum heykeller de birinci katta özel bölümde sergileniyor. Bu düzenlemeler yapılırken eskiden kalan eserler biraz arka planda kalmış.
Müzeyi gezenler MINTIKA PALAS OTELİ'nden kalan çok az eser görebilir. Bu düzenlemeye göre Gazi Müzesi eski kimliğinden epey uzaklaşmış. Adeta yeni bir müze durumuna gelmiş. Bu durum daha mı iyi? Müze mantığıma göre biraz tartışmalı. Oysa Gazi Müzesini gezenler 19 Mayıs 1919'un Mıntıka Palas Oteli'ni görmeleri gerekir. Bu biraz zor. Diğer müzelerin durumu nasıl. Arkeoloji ve Etnografya Müzesi artık geniş bir mekâna kavuştu. Aşırı nemden bozulan eserler artık kurtulabilir, sergilenemeyen eserler daha rahat sergilenebilir. Bu müze de böyle düzenlendikten sonra kentimiz için çok gerekli olduğunu birçok kez yinelediğimiz KENT MÜZESİ kurulmalıdır. Bazı kurum ve kuruluşun kültürünü sergileyebileceği özel müzeler kurulmalıdır. Kentteki taşınmaz kültür varlıkları aslına uygun restore edilmelidir. Özellikle vakıflara ait TAŞHAN ve camiler gözden geçirilerek restore edilmeli, ildeki diğer kültür varlıklarına sahip çıkılmalı. GAZİ MÜZESİ'nde sivil toplum örgütlerinin gösterdiği duyarlılık kentimizin kültürünün korunmasında da gösterilmeli. Sayın TANRIVERDİ'nin gösterdiği duyarlılığı diğer işadamlarımızdan da bekliyoruz.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder