Baki Sarısakal. Araştırmacı-Yazar. 15 Eylül 1954'de
Samsun'da doğdu. İlk ve orta öğrenimini Samsun'da tamamladı. Samsun 19 Mayıs
Lisesi'ni bitirdi. Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Tarih
Bölümü Türkiye Devrim Tarihi Kürsüsü'nde yüksek öğrenimini tamamladı.
"Türkiye'de Siyasal Partilerin Sosyal Temelleri" adlı mezuniyet
tezini Kurtuluş Kayalı yönetiminde hazırladı. Afet İnan, Emre Kongar, Erdal
Yavuz, Metin And, Şerafettin Turan, Kurtuluş Kayalı, Nejat Kaymaz'ın derslerini
dinledi. Edirne Lisesi, Erzurum Aşkale ve Pasinler Lisesi'nde tarih
öğretmenliği yaptı. Samsun Ticaret Meslek ve Anadolu Ticaret Meslek Lisesi'nden
emekli oldu.
Ulusal ve yerel basında çeşitli yazıları yayınlanan
Sarısakal; Samsun kent kültürünün ortaya çıkarılmasında, "Protokol
Yolu" (Kurtuluş İskelesi) çalışmalarında, Samsun Gazi Müzesi (Atatürk evi)
restorasyonunda danışmanlık yaptı. Kentin değişik yerlerinde bulunan tarihi
eserlerin künyelerini yazarak Samsun tarihinin aydınlatılmasına katkıda
bulundu. Evli ve iki çocuk babası olan Baki Sarısakal'ın yayınlanmış 14 ve
yayına hazır olan 13 eseri bulunuyor. Denge Gazetesi'nin köşe yazarı Şevki
Yıldırım bu hafta Baki Sarıskal ile konuştu.
Sayın
Sarısakal, bugüne kadar yayımlanmış eserleriniz hangileri?
1-) Bir Kentin Tarihi: Samsun (I.Kitap),
2-) Bir Kentin Tarihi: Samsun (II. Kitap),
3-) Samsun Basın Tarihi,
4-) Samsun Sağlık Tarihi,
5-) Samsun Polis Tarihi,
6-) Samsun Belediye Tarihi,
7-) Samsun Eğlence Tarihi,
8-) Belge ve Tanıklarla Samsun'da Mübadele
9-) Samsun'da Unutulmayan Olaylar (I.Kitap)
10-) Belge ve Tanıklarla Samsun'dan Ankara'ya (19
Mayıs 1919-23 Nisan 1920) (I.Kitap),
11-) Belge ve Tanıklarla Samsun'dan Ankara'ya (19
Mayıs 1919-23 Nisan 1920) (II.Kitap),
12 -) Gezginlerin Gözüyle Amisos'tan Samsun'a,
13-) Samsun Eğitim Tarihi (I.Kitap)
14-) Samsun Eğitim Tarihi (II.Kitap)
Bunlar yayınlanmış olanlar. Bir de yayınlamaya hazır olan eserlerim vardır. Onlar:
1-) Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Samsun'da Reklamlar
( I.Kitap)
2-) Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Samsun'da Reklamlar
( II.Kitap)
3-) 100 Yıl Önce Samsun'da Siyasal ve Sosyal Yaşam
(I.Kitap)
4-) 100 Yıl Önce Samsun'da Siyasal ve Sosyal Yaşam
(II.Kitap)
5-) Samsun'da Unutulmayan Olaylar (II.Kitap),
6-) Samsun'da Unutulmayan Olaylar (III.Kitap),
7-) Samsun'da Unutulmayan Olaylar (IV.Kitap),
8-) Tarihi ve Mimari Özellikleriyle Samsun Evleri,
9-) Samsun Demiryolu Tarihi,
10-)Samsun Basınında Olaylar ve İnsanlar
11-)Samsun Basın Tarihi (II.Kitap),
12-)Tarihi ve Mimari Özellikleriyle Samsun Evleri,
13-)Belge ve Tanıklarla Samsun Spor Tarihi ( 20
Kitap)
Çok yeni olarak geçtiğimiz günlerde Samsun'da İsa Baba Türbesi olarak bilinen alanda yer alan şehitliklerin uydurma olduğu iddiasını ortaya atmışsınız. Nedir bu konu?
İsa Baba
denilen kişi Anadolu'nun Türkleşmesi yolunda savaşan Alp-Eren'lerden biri
değildir. Bununla ilgili hiçbir kayıt yoktur. İsa Baba bir Bektaşi dervişidir.
Yaşadığı dönemde burası bağlık ve bahçelik havadar bir yerdir. İsa baba burada
demlenir ve şehri seyredermiş. Samsun halkı 1900'lü yılların başında buraya
'Ayyaş Baba' derdi. Samsun'da yayınlanan Aks-ı Sadâ gazetesi koleksiyonları
incelendiğinde bu isme sık sık rastlanır. Kanaatime göre etrafta bulunan bazı
kişilerin İsa Baba Türbesine zarar vermemesi için şehit mezarları
yaptırılmıştır. İsa Baba türbesi aslında, Toramantepe'nin güney doğusunda
Hıristiyan denizcileri tarafından Theodara için yapılmış bir Kilise
kalıntısıdır. Daha sonraları Müslüman denizciler tarafından Mescid olarak
kullanılmıştır. Mescidin arka tarafında bir aile mezarlığı vardı. Burada İsa
Baba'nın da mezar taşı ve kitabesi, kavuğu ile birlikte durmaktaydı. Bunlardaki
kitabe bir aile olduklarını göstermektedir. Birisi Kantarcı Mehmet Ağaya,
diğeri de karısı Refika Dudu Hatuna aitti. İsa Baba Camisinde bulunan mezar
taşlarının okunması sonucunda günümüzde Kantarcı Mehmet Ağa ve Refika Dudu
Hatun'a ait mezar taşları bulunmamaktadır. İsa Baba'ya ait olduğu sanılan mezar
taşı alt kısımları toprağa gömülüp betonlandığından okunamamıştır. Şehitlik
olarak ayrılan yerde 39 mezar bulunmaktadır ve hiçbirinin üzerinde yatan
kişilere ait bilgi yoktur. Bu şehitlik tamamen uydurmadır
Hocam sizin
ezber bozan çıkışlarınız var. Mesela bunlardan biri de Atatürk'ün Kurtuluş
Savaşı'nı başlatmak üzere 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkışı hakkında ilginç
açıklamalarınız. Bugüne kadar Atatürk'ün Samsun'a 18 arkadaşıyla birlikte
çıktığının bilinirken siz, "Bilindiğinin aksine Atatürk 30 yüksek rütbeli
asker olmak üzere, 54 kişilik karargahıyla birlikte Samsun'a çıkmıştır" dediniz.
Nedir konun aslı?
Atatürk, Samsun'a karargahında bulunan 54 kişiyle
birlikte çıkmıştır. Atatürk 18 arkadaşıyla birlikte Samsun'a çıktı, ifadesi bir
klasik haline gelmiştir. Bu hatanın da ana nedeni Fethi Tevetoğlu'nun 'Mustafa
Kemalle Samsun'a çıkanlar' isimli kitabında Atatürk'ün 18 arkadaşıyla birlikte
Samsun'a çıktığını yazmasıdır. Yıllardır bu kitap, tabiri yerindeyse kabe
olarak kabul edildi ve kitaptaki bilgiler doğrultusunda yeni kitaplar yazıldı.
Oysa bu rakam gerçeği yansıtmamaktadır. Atatürk kendi el yazısı ve imzasıyla
Samsun'a çıkacak arkadaşlarının isimlerini yazmıştır.Atatürk'le birlikte
Samsun'a çıkan 54 kişinin Kavak'a, Havza'ya, Amasya'ya hatta Erzurum'a kadar
onunla beraber gitti.Baktığımızda Atatürk'ün sadece 18 arkadaşıyla ilgili
bilgilere ulaşıyoruz. Bu 18 kişi Türkiye'nin geleceğinde söz sahibi olan
mevkilere gelmişler. Fakat 18 kişinin dışındaki isimlerle ilgili hiçbir
bilgiye, fotoğrafa ulaşamıyoruz. Diğer kişilere ne olduğu, nerelere gittikleri
belli değil. Burada bir sis, duman ve sır perdesi var. Buradaki sırrı
çözemedim. Hiç kimse de araştırmıyor. Ama benim araştırmalarım devam ediyor.
Çünkü bu kişilerin var olduğunu belirten elimdeki belgeler çok önemli.
Şu Amazonlar meselesi nedir sizce? Amazon kadın savaşçıların Terme Gölyazı bölgesinde yaşadığı yönündeki ifadeler için ne diyeceksiniz? Sizce Amazonlar var mıdır, yoksa sadece efsane midir?
Amazonlar
diye bir şey yok. Bu bir efsanedir. Dünya genelinde birçok ülkede kadın
savaşçıların yaşadığı birçok bölgenin Amazonlar olduğu söyleniyor. Bunlar
tamamen gerçek dışıdır. Kadın savaşçıların yaşayıp yaşamadıkları bile soru
işaretidir. Ben kişisel olarak Amazonların olduğuna kadın savaşçıların
yaşadığına inanmıyorum. Bu söylentinin ayakları yere basmıyor. 'Kadın
savaşçılar var hatta Gölyazı da yaşadılar' demek için elinizde somut bulgular
olması gerekir. İskeletler, mezarlar bulundu deniliyor ama her yerde iskelet
mezar bulunuyor. İskeletlerin kadın savaşçılara ait olduğunu nasıl
ispatlayacaksınız. Kadın savaşçıların yaşadığı söylenen o dönemde bu bölgede
İskit, Saka Türkleri yaşamışlardır. Azra Erhat'ın yazdığı kitapta da
Amazonların gerçek olmadığını anlıyoruz.Tabi turizm açısından turist çekmek
açısından değerlendirilebilir bir durum. Böyle bir yol izlenebilir fakat
Amazonlar sadece bir efsanedir.
Sayın hocam,
"20 Mayıs 1919'da Mustafa Kemal Paşa'nın Emriyle Ulusal Bağımsızlık
Savaşının İlk İstihbarat Örgütü Samsun'da Cevat Mustafa Tarafından
Kuruldu." demişsiniz. Bu konuyu da açar mısınız?
Cevat Mustafa Bey anılarında şunları anlatıyor.
'Atatürk 19 Mayıs"ta buraya geldikleri zaman kendilerine büyük merasim
yapılmıştı. Hükümet Konağında usulen hoş geldiniz diyenler arasında Rum
Metropoliti Yermanaso"ta vardı. Yermanos ziyaretten sonra “ bu paşanın
gözleri beni almıyor' demişti. Metropolit bu çapraşık ifade ile: Bu Paşa,
gördüğüm diğer Paşalara benzemiyor. Bunun gözlerinden çok şeyler yapacağını
anlıyorum, demek istemişti.Ulusal Bağımsızlık Savaşı döneminde milletin kendi
hak ve hukukunu koruması ve müdafaası için çalışmış ve düzenlediği
müsamerelerle askerlerin giyinmelerine ve hastanelerin ihtiyaçlarına sarf
edilmek üzere binlerce lira yardım toplamış ve bütün vatani hizmetleriyle
Samsunlulara kendini sevdirmiş olan Cevat Mustafa Emecen 7 Ekim 1955'te
İstanbul"da vefat etti
Samsun Müze
Müdürü hiçbir zaman masa ve koltukların Atatürk"e ait olduğu söylemedik
diyor. Oysa 2007 yılında benim bu iddiam üzerine Bakanlık müfettişleri
yaptıkları inceleme sonucu Gazi Müzesinde sergilenen Atatürk'ün kullandığı
eşyaların eksiksiz ve gerçek olduğunu belirtmiştir. Madem müdür biz bunu
söylemedik diyor. O zaman bu durum karşısında niye sustu. Dönemin Vali
Yardımcısı Hasan Gözen 14 Aralık 2007 'de yaptığı toplantıda “Sergilenenler
Atatürk"ün Kullandığı eşyalardır. Onun Haricinde eşya müzede
sergilenmemektedir “demiştir. Şimdi Müze Müdürü de çıkmış “ Bu eşyalar
Ata"ya aittir demedik “ diyor. Sayın Müze Müdürü Siz Sayın Vali Muavinini
ve Kültür Bakanlığı Müfettişlerinin doğruyu söylememekle mi itham ediyorsunuz?
Mesala Yatak Odasında bulunan cibinlik nerede ,Vali Yardımcısı Gözen ,o dönem
karyola üzerine bulunan yatak örtüsünün orijinal olmadığını ve 1988 yılında
yapılan teşhir tanzim çalışmaları sırasında, bakanlığın teşhir uzmanlarınca o
dönem özelliklerini yansıtacak şekilde Olgunlaşma Enstitüsü"ne
diktirildiğini söylemiştir. Orijinal örtü nerededir. 1969 yılında çekilen Müze
orijinal fotoğraflarında görülen yatak odasında bulunan iki çift terlikten
niçin biri sergileniyor. Yine fotoğrafta görülen halı yolluk, duvardaki iki
şamdan, pencereleri örten kırmızı yeşil perdeler ve çalışma masası üzerinde
bulunan iki adet ıstampadan biri nerede?
Samsunspor'un
kuruluş tarihinin de 1965'ten önce olduğunu söylüyorsunuz. Bu nasıl oluyor?
Samsun'da
1921 yılında Alyıldız İdmanocağı (Bazı kaynaklarda Ayyıldız) kuruldu. Formaları
Sarı- lacivertti. Kurucusu ve başkanı Gıyasi Beydir. Gazi Mustafa Kemal Paşa
1924 yılında bu kulübü ziyaret etmiştir.
Samsun'da 1919 yılında kurulan kulüplerden biri SAMSUN İDMANYURDU idi.
Tahir Usta Pasajı Sahiplerinden Tahir Usta ve kardeşi Mahmut Usta tarafından
kurulan kulüp Sarı-Kırmızı renklere sahipti. 1926 Yılında Zaferi Milli İdman
Derneği, Türk Ocağı Spor Şubesi adını aldı. 1927 yılında ise Türkocağı Spor
Şubesi, Alyıldız Spor Kulübüyle Birleşerek SAMSUNSPOR adını aldı. Renkleri
Siyah-Beyazdı. Kulübün ilk başkanı Nuri Bey'di. Samsunspor Kulübünden: 3 Eylül
1927 Cuma günü koşu yerinde bir futbol maçı icra etmek üzere vaki tahriri
davetimize İdmanyurdu cevap vermemiştir. 7 Teşrinievvel 1927 Cuma günü aynı
mahalde saat on beşte kulübümüz futbol takımı mezkur kulüp takımına
minnettardır. ( Samsun 4 Teşrinievvel =Ekim 1927, Sayı: 54 )
Teşekkür ederiz Sayın Sarısakal. Samsun sizi
izlemeye devam edecek emin olun.
13 Kasım 2011 Pazar
/Şevki
YILDIRIM
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder