Geçtiğimiz günlerde illerin yaşanabilirliği üzerine
CNBC-e Business Dergisi tarafından yapılan “Rahat ve sorunsuz yaşanabilen
iller” araştırması ile çarpıcı sonuçlara ulaşılmıştır. Araştırma da kıstas
olarak illerin havasının temiz, içilebilir suyu, sosyal amaçlı tesisler,
ulaşım, ucuz yaşama koşulları, sosyal yapı gibi faktörler belirleyici olmuştur.
Yapılan araştırma göstermiştir ki, illerin yaşanabilir olmasının, o ilin
gelişmişlik sıralaması ile yakın bir ilişkisi yoktur.
Yine bu araştırma sonuçlarına Türkiye
sıralamamasında gerilerde kalan Samsun, Karadeniz Bölgesinde de ön sıralarda
yer bulamamıştır. Bölgemizde ve Türkiye
genelinde ki bazı illerin 2010 yılı gelişmişlik ile yaşanabilirlilik sıralaması
şöyledir;
İlin Adı
Yaşanabilir İller
İllerin gelişmişlik
Sıralaması Sıralaması
_____
____________
_____________
Samsun 17
21
Trabzon 4
18
Sinop 10
64
Ordu 54
55
Rize 15
38
Giresun 28
56
Artvin
9
45
Çorum 11
54
Bolu 7
14
---------------------------------------------------------------
Ankara 1
2
İstanbul
6
1
İzmir
8
3
Eskişehir 3
6
Antalya 2
10
Mersin
46
17
Bursa
40
4
Kocaeli 23
5
Yukarda ki tabloda da görüleceği gibi bir ilin
gelişmiş olması o kentin yaşanabilir olmasına yetmiyor. Yine yukarıda ki
tablodan da görüleceği gibi bu iki ölçeğin en uyumlu olduğu tek kent olarak
Ankara görülüyor. İstanbul, İzmir, Eskişehir ve Antalya İllerinde de bu
ölçütler uyumlu sayılacak bir benzerlik bulunuyor.
En ilgi çeken il Eskişehir. Son yıllarda ekonomik,
sosyal yaşam ve kentsel güzellikler olarak büyük atak yapan Eskişehir, bu
sıralamada da kendine önlerde yer buluyor ve gelişme güzelleşme adına herkesin
takdirini topluyor.
Yine ilgi çeken bir çelişki ise, Kocaeli, Mersin ve
Bursa‘da görülüyor. Bu iller gelişmişlik sıralamasında çok önlerde olmalarına
rağmen hiç biri yaşanabilir kent kapsamına girmiyor.
Karadeniz Bölgesinde en iyi konumda olan
Trabzon’dur. Trabzon büyük bir başarı göstererek Türkiye en yaşanabilir iller
sıralamasında da 4. sıraya yerleşmiştir.
Bölgemizin diğer yaşanabilir illeri de Artvin, Bolu
ve Sinop olarak görülüyor. Ancak bunlardan Artvin ve Sinop gelişmişlik sıralamasında
çok gerilerde kalıyorlar.
Samsun’a bakınca söylenecek çok şey var. Öncelikle
Samsun her iki sıralamada ki yeri de hak etmiyor.
Hadi gelişmişlik sıralamasında on basamak
atlamamızı başarı olarak görelim ama onca coğrafi, sosyal yaşam ve sosyal yaşam
standardını yükselten sinema, tiyatro, opera ve bale, kafe, restoran ve deniz
olanaklarına rağmen, yaşanabilir iller sıralamasında 2009 ve 2010 da aynı yeri
koruyarak 17. sırada kalmasının önemli nedenleri olmalıdır. Hem de son on yılda
kentsel güzellikler adına çok sayıda tesis Samsun’a kazandırılmışken…
Şimdi, yaşanabilir iller belirlenirken hangi
kıstaslara bakılmış ona görelim. Ana başlıklarını vereceğim bu kıstaslardan
hangisinin Samsun’da eksik olduğunu sizlerde kolayca tahmin edebilirsiniz.
Yaşanabilir kent göstergelerinin ana başlıkları
olarak Demografik, istihdam, eğitim, sağlık, sanayi, tarım, inşaat, mali,
altyapı, ucuzluk ve diğer refah göstergeleri esas alınmıştır. Her birinin de
onlarca alt parametresi değerlendirmeye alınmıştır.
Örnek olarak bazı alt değerlerden söz etmek
gerekirse;
-Nüfus artış hızı, doğurganlık oranı, alınan ve
verilen göç sayıları.
-Bebek ölüm oranları ile hastanelerde ki yatak
sayıları ve hastane çeşitliliği.
-İşsizlik oranı, üniversite eğitimİ görmüş sayısı,
okullaşma, organize sanayileri ve parsel sayısı.
-Nüfusa düşen konut sayısı, inşaat sayıları, kişi
başı üretime katkı ve kişi başı vergi ödeme ortalaması, suç işlenme oranları,
10 bin kişiye düşen otomobil ve toplam kara taşıt aracı.
-Kent içi asfalt yol oranı ile Karayollarının
alanına giren karayollarının kalitesi ve asfaltlama oranları.
- Kent içi ulaşım kolaylığı ve otopark alanlarının
varlığı.
Kentte ki sosyal olanakların zenginliği ve beş
yıldızlı otel ve otellerin yatak sayıları, bu alt kıstaslardan
bazılarıdır.Şimdi sizlerde Samsun’da bunların hangilerinin eksik olduğunu bulup
değerlendirebilirsiniz. Samsun son on yılda görsel anlamda güzelleşti ama gerek
alt yapı sorunları ve gerekse kent içi trafiği, otopark sorunu, kent içi
ulaşımı çözülemedi. Beş yıldızlı otel bulunmayışı ve yatak sayısı hala sorun
olmayı sürdürüyor.
İşsizlik, üniversite mezunu gençlerin dönemediği,
kent merkezinden göç verirken kırsaldan alınan göçün getirdiği sosyal ve
kültürel aşınma da, rahat ve huzurlu kent görüntüsünü olumsuz etkiliyor
olabilir.
İşsizliğin hat safhaya çıktığı Samsun’da bulunan
işportacılara hala kalıcı bir yer gösterilmemesi sonucu, Mecidiye caddesi gibi
alışveriş merkezlerini özellikle tatil günleri işgal eden işportacıların ve
dükkânlarından taşan Mahmut Paşa benzeri ucuzcu mağazaların Samsun’un puanını
düşürdüğü bir başka gerçektir.
Toplu taşımacılık adına doğru bir yatırım olan
Raylı Sistem’in güzergâhının seçiminde ki tartışmalı durumu ve bu sistemle
dolmuş hizmeti veren sektör arasında süregelen anlaşmazlıkların yarattığı
huzursuzluk ve yukarıda ki çözümlenememiş sorunlar, sanıyorum Samsun’un
yaşanabilir kentler sıralamasında daha üst sıralarda yer almasını önlemiştir.
Her şeye rağmen Karadeniz Bölgesinin en büyük ve en
güzel kenti Samsun, “Yaşanabilir Kentler” sıralamasında ki 17. liği hak etmiyor
ve bu görüntü bu kente yakışmıyor.
Bu kenti yönetenlerin toplumun ve kent sorunlarında
söz sahibi sivil toplum kuruluşlarının görüşüne değer vererek ortak çalışma
yürütmeleri halinde, Samsun’un puanını düşüren olumsuzlukların giderileceğini
ve daha sonraki yıllarda sıralamalarda daha da iyi bir sırada yer alacağına
inanıyorum.
Bu kenti yönetenlerin Samsun’u en azından Karadeniz
Bölgesinin yaşanabilir en iyi kenti haline getirmeleri Samsunluların ortak beklenti
ve dileğidir… İyi haftalar…
04 Eylül 2011
/Sadi SUBAŞI
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder