Vezirköprü Kurt Köprü

Samsun’da Su Mimarisi Kültürünün Yaşayan Belgesi Vezirköprü-Havza Bağlantılı Kurt Köprüsü

Vezirköprü ilçesinin Tekkekıran ve Havza ilçesinin Tahna köylerini birbirine bağlayan Kurt köprü Istavroz çayının en görkemli süsüdür. Adını bölgeye gelen ilk Türk büyükleri veya oba, oymak isimlerinden almış olmalıdır.

Kurt Köprü, Karadeniz Bölgesinin coğrafi şartlarının gereği olan ve bu nedenle örneğine sıkça rastlanan tek gözlü, küçük ebatlı kemer köprülere inat olabildiğince azametli bir kurguyla yüzyıllardır hükmeder Istavroz çayının zaman zaman çılgınlaşan sularına ve yüz yıllardır geçit verir sarp kayalar arasında kervanlara…

Tekkekıran köyüne yaklaşık üç kilometre mesafede olan kurt köprü kuzey-güney istikametinde uzanan Istavroz çayı üzerinde doğu-batı doğrultusunda kurulmuştur. Yüksek bir ayak üzerine iki büyük sivri kemerli gözden oluşup , yapıldığı dönemin su mimarisinin en görkemli örneklerinden birini temsil etmektedir. İki büyük sivri kemer arasında ve yanlarında olmak üzere yine sivri kemerli, pencere görünümü veren, gerektiğinde köprü görevlilerinin kısa süreli barınabilecekleri genişlikte toplam üç adet kemer bulunmaktadır. Çayın iki yamacına yayılan kısım doğal kaya ve topraklarla desteklenmiştir. Köprünün geçit kısmı düz olup diğer yerlerinde olduğu gibi bir hayli tahrip olduğundan asıl amacına uygun olarak kullanılamamaktadır. Ana köprü ayağı kalın paye şeklinde olup suya yakın kısmında dalgakıranları mevcuttur. Köprüde pencere görünümlü küçük kemerlerin başlangıcına kadar olan kısımda devşirme malzeme olarak yer yer steller, mimari parçalar ve yer yerde düzensiz taş malzemeden oluşan moloz taş örgü sistemi uygulanmıştır. Kemer, başlangıcından itibaren 14.yy. da sıkça görülen üç sıra tuğla, bir sıra kesme taş malzemeden oluşan örgü sistemine sahip olup, tuğlaların enine ve dikine dizilmesiyle elde edilen renkli, hareketli bir mimari üslup kendini hissettirmektedir.

Üç sıra tuğla, bir sıra taş örgü sistemi; sivri kemerli ana köprü gözlerinde yerini tuğlaların çift sıra ve dikine olarak örülmesine bırakırken , küçük kemerlerde ise tamamen tuğla malzeme kullanılarak örgü sisteminde hem sağlamlık hem de estetik bir görüntü hedeflenmiştir.

Kurt köprüdeki mimari üslup ve tuğla hatıllı örgü sistemi 14.-15.yy.larda inşa edildiğini işaret ederken, birkaç kilometre mesafedeki çok az bir bölümü günümüze ulaşabilmiş köprü kalıntısı ise Roma dönemi köprüleri özelliğindedir. Köprü, ilimizdeki 14.-15.yy. su mimarisi kültürünün anıtsal boyutlardaki en eski ve şaheser örneğidir. Yüzyıllara meydan okuyan bu mirasın varlığını davam ettirebilmesi için bir an önce bakımının yapılarak yaşatılması sağlanmalı ve gerek Vezirköprü gerekse Havza ilçesi Turizm ve Kültüründe hak ettiği yere oturtulması gerekmektedir.

  

/Emine YILMAZ

Müze Araştırmacısı - SAMSUN

Not: Bu yazı Samsun VİP dergisinde yayımlanmıştır.

http://www.samsunbulten.com/kose.asp?yazar=50&id=296