Seçildiği günden bu yana ilçesine hizmet çekebilmek
için iyi ilişkiler kurmaya özen gösteren Tekkeköy Belediye Başkanı Sayın Hasan
Togar, bu çabalarının karşılığını almaya başladı. İlçenin ana caddeleri, dekoratif
bir anlayışla neredeyse sil baştan düzenlendi. Öyle ki uzun bir süredir ilçeye
yolu düşmeyenler, Samsun Caddesi’ndeki modern tretuvar düzenlemeleri ve şık
kent mobilyalarını görünce, bir hayli şaşırıyorlar.
Şimdi basından öğreniyoruz ki, Tekkeköy Belediyesi,
Büyükşehir Belediyesi ile işbirliği içinde Tekkeköy tren garı çevresini yeniden
düzenleyerek burasını “Nostalji Parkı” adıyla ilçe sakinlerinin hizmetine
sunmaya hazırlanıyormuş.
Bilmeyenler için söyleyelim, Tekkeköy’ün eski tren
garı, uzun yıllardır kullanılmadığı için dökülüyordu. Etrafında eski
Tekkeköy’den izler taşıyan asırlık ağaçlar ve bazı tarihi evler barındıran bu
alan, Tekkeköylülerin sırtlarını döndükleri, adeta unuttukları bir bölgeydi.
Daha evvel defalarca park ve bahçe tasarımında estetik
zevklerini ispat eden Büyükşehir Belediyesi yetkililerinin desteğiyle,
muhtemelen burası da Tekkeköy’e büyük değer katan bir alana dönüşecek.
Bu parkın orta yerinde kalacak olan tren garının da
restore edildikten sonra “mübadele müzesi“ yapılacağını duyuyoruz. Nüfus
mübadelesini en hırçın biçimde yaşamış olan Tekkeköy’de yapılacak bir nostalji
parkının içinde mübadeleye yönelik bir eser olması elbette doğru bir karar…
Başkan Togar’ın da bir mübadil torunu olduğunu da
hatırlarsak, onun atalarına olan borcunu ödemek istemesini herkesin saygıyla
karşılaması gerekir. Mübadele konusuna epey emek vermiş birisi olarak, bu
heyecan verici projeye ben de kendimce birkaç yapıcı katkı sağlamak istiyorum:
Ben biraz parkın adına takıldım… “Nostalji Parkı”
adı da güzel; ama acaba daha Türkçe bir isim olarak “Hasret Parkı” dense daha
mı hoş olurdu?
Öte yandan Samsun’da başka bir mübadele müzesi daha
var… Alaçam’daki mübadele müzesi, “Türkiye’nin Kültür Bakanlığı envanterine
girmiş ilk müzesi” olma özelliğini taşıyor. Ayrıca İstanbul Çatalca’daki
mübadele müzesi ile birlikte Türkiye’nin iki müzesinden biri olması sebebiyle
bu alanda tanınan ve markalaşmış bir müze…
Bütün Türkiye’deki iki mübadele müzesinden birisi
Samsun’dayken üçüncünün de Samsun’da açılması beraberinde ister istemez bazı
tenkitler getirecektir. Hatta korkarım,
ulusal çaptaki magazin basını, bunu “Karadeniz fıkrası” diye yorumlayarak
sulandırmaya bile kalkabilir…
Gerçekten de aynı şehirde aynı isim ve fonksiyona
sahip iki müze olması rastlanan ve müzecilik tekniği açısından kabul gören bir
durum değil… Bir şehirde iki arkeoloji müzesi, iki sanat tarihi müzesi, iki
oyuncak müzesi, iki tütün müzesi ya da iki denizcilik müzesi nasıl olmazsa iki
mübadele müzesi de yanlış olur…
Bunun çaresi var tabii… Tekkeköy ‘de açılacak
müzeyi isim ve fonksiyon yönünden Alaçam’dan farklı kılmak gerekiyor.
Benim önerim, Tekkeköy’de Türkiye’nin ilk “mübadele
dokümantasyon merkezini” açmak… Bırakalım, kılık kıyafet, mutfak gereçleri,
silahlar, tarım aletleri, Kur’anı Kerimler vs. Alaçam Mübadele Müzesi’nde
kalsın…
Tekkeköy’de ise mübadele üzerine evraklar,
belgeler, kitaplar, akademik çalışmalar, romanlar, sözlü tarih çalışmaları
içeren CD’ler, belgesel filmler, sinema filmleri vs. yer alsın… Ayrıca buraya
gelen mübadillerin atalarının geldikleri köyler ve kasabalar hakkında bilgi
edinebildikleri, hangi gemiyle geldikleri, nerede iskan edildikleri,
akrabalarının kimler olduğu gibi kişiye özel bilgilere ulaşılabilen bir data
bankası oluşturalım. Bu tür bir eser, Türkiye’nin dört tarafından mübadilleri
ve mübadele üzerine çalışma yapan araştırmacıları Samsun’a çekecektir.
Samsun’daki ikinci mübadele müzesini açmak yerine
Türkiye’de ilk olan bir tesis kurmak, çok daha değerli bir hizmet olacaktır. Peki,
“Bu tesisi nasıl işlevsel hale getiririz?” diye sorarsanız, eminim Samsun’daki
sivil oluşumlar, hemen kolları sıvayacaktır. Samsun Yerel Tarih Grubu, Balkan
Türkleri Derneği, Samsun Mübadele Derneği ilk aklıma gelenler…
Buna ilave olarak üniversiteler, devlet arşivleri,
Lozan Mübadilleri Vakfı gibi resmi ve sivil kurumları da bu işin içine dâhil
edersek muhteşem bir eser ortaya çıkar… Geçtiğimiz günlerde Sayın Büyükşehir
Belediye Başkanı’nın, STK’ların ilgisizliğinden ve destek vermemesinden yakınan
bir sitemi basına yansımıştı. Ben Tekkeköy Nostalji Parkı ve Mübadele
Dokümantasyon Merkezi projelerinin, yetkin sivil ve akademik çevrelerin proje
ekibine dâhil edilmesi halinde bu konudaki makûs talihin de değişmesine vesile
olacağına inanıyorum…
(…)
/Akın ÜNER
05 Haziran 2016
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder