Bu başlık bana ait değil, Samsun Ticaret ve Sanayi
Odası’nın yayınladığı “Samsun İktisadi Raporu-2010” adlı kitaptan alınma.
Masaüstü kitabımdır; sık sık başvururum; bu kentle ilgili resmi ve gerçek
rakamlar vardır o kitapta.
Samsunla ilgili bazı önemli olaylar o kitabın
yedinci sayfasında yer alıyor. Oldukça uzun bir liste; 1919’dan başlanmış 2010
yılına kadar gelinmiş; bu kentte önemli ne varsa –birçok noksanına rağmen-
büyük kısmı yıllar itibariyle sıralanmış. Ben o listenin üç ayrı bölümünü
noktasına, virgülüne dokunmadan, hatta imla yanlışlarını düzeltmeden, olduğu
gibi aşağıya alacağım. Yorum yapmayacağım, hüküm vermeyeceğim, yorum da sizin,
hüküm de.
Bu Cumhuriyet’in ilanıyla Atatürk’ün ölümüne kadar
olan birinci bölüm:
1923- Samsun-Sivas Demiryolu inşaatı ikinci defa
başladı.
1924- İlk lokomotif Samsun’a getirildi.
Mustafa Kemal Paşa ikinci defa Samsun’a geldi.
1925- Samsun Ticaret Borsası kuruldu.
1925 Yılında Vezirköprü ve Ladik İlçeleri Amasya
ilinden ayrılarak Samsun’a bağlandı.
1925 Yılında Çarşamba ilçesinde belediye teşkilatı
kuruldu.
1926 Yılında Fransızların elinde bulunan sigara
fabrikası Tekel’e devredildi.
1926 Yılında Samsun-Çarşamba demiryolu hizmete
girdi.
1927 Elektrik şebekesi hizmete açıldı.
1927 Samsun Limanından 18 milyon liralık ihracat,
13 milyon liralık ithalat gerçekleşti.
1928 Samsun Ticaret ve Sanayi Odası ilk milli
kongresini yaptı.
1929 Samsun su şebekesine kavuştu.
29 Ekim 1929’da Gazi Kütüphanesi hizmete açıldı.
1914’de ilk kazması vurulan Samsun-Sivas demiryolu
1932’de hizmete açıldı.
1934 Kavak bucağı ilçe oldu.
Bu da 1960’la 1980 arasını kapsayan ikinci bölüm:
1960 Samsun Limanı hizmete açıldı.
1963 Samsun Fuarı hizmete açıldı.
1965 Samsunspor Kulübü Samsun’da bulunan dört
amatör kulübün birleşmesiyle kuruldu.
1968 Karadeniz Bakır İşletmeleri Hizmete girdi.
1970 Samsun Azot Fabrikası üretime başladı.
1973 Yeni Belediye Sarayı hizmete açıldı.
1975 19 Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrenime
başladı.
1979 Samsun şehirlerarası tam otomatik telefon
görüşmesine kavuştu.
2003 ile 2010 arası ve son:
2003Samsun Doğalgaz Dağıtım Lisansı İhale ilanı
resmi gazetede yayınlandı.
2004 Samsun Organize Sanayi Bölgesi Doğalgaz
kullanmaya başladı. Büyükşehir sınırları
genişledi.
2005 Samsun Gübre Sanayi A.Ş. özelleştirildi.
2006 Samsun Karadeniz Bakır İşletmeleri A.Ş. Samsun
tesisleri özelleştirildi.
2006 Samsun TEKMER Samsun TSO’nun Tefriş ve
Tadilatını yaptığı yeni binasında faaliyete başladı.
2007 Çevre yolu hizmete açıldı.
2008 TCDD’ye ait Samsun Limanı Yer Hizmetleri
kiralama yöntemiyle özelleştirildi.
2008 Atakum, Canik, İlkadım ilçe oldu.
2008 Merkezi Samsun olan TR83 Düzey 2 Bölge(Samsun,
Amasya, Çorum, Tokat) Kalkınma Ajansı Kuruldu.
2009 Merkez Gıda OSB Tahsisleri Yapıldı.
2009 Teknopark Kuruluş Çalışmaları başladı.
2009 Samsun Ticaret ve Sanayi Odası Eğitim Vakfı
Çalışmaları Başladı.
2009 Samsun Lojistik Köy çalışmaları başladı.
2010 Nisan; Canik Başarı Üniversitesi Kuruldu.
2010 Samsun Fuar ve Kongre Merkezi Protokolü
İmzalandı.
İşte rakamların diliyle geçmişten günümüze Samsun
gerçeği! Baştan da dediğim gibi noktasına virgülüne dokunmadım. Aslına sadık
kalmak için yazım yanlışlarını da olduğu gibi aldım. Sadece iki yeri, dikkati
daha fazla çeksin diye koyulaştırdım. Birisi “Fransızların elindeki sigara
fabrikasının Tekel’e devri” yani “millileştirilmesi”, diğeri de Gazi
Kütüphanesi’nin kurulmasıydı. O sigara fabrikası ki, yıllarca Samsun’un en
önemli iş ve aş kapısı olmuştur. Yıllarca insanlar oradan ekmek kazanmışlardır.
Hala bu kentte “tütün kokan” Tekel işçilerinin öyküleri anlatılır, hasretleri
çekilir. Savaştan yeni çıkmış yorgun ve yoksul cumhuriyetin bir taraftan
Osmanlı borçlarını öderken öbür taraftan da millileştirmeler yapabilmesindeki
özgüveni ve şuuru vurgulamak istedim.
Bir diğeri de o yorgun ve yoksul Cumhuriyet’in
okumaya, bilgiye ve kültüre verdiği değerdir; Gazi Kütüphanesi o değerin
timsalidir ve o kütüphane Samsun’un hala tek kütüphanesidir.
04.05.2011
/Osman KARA
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder