Samsun Büyükşehir Belediyesi tarihi bir projeye daha sahip çıkıyor. Milli mücadele yıllarında Erzurum ve Sivas Kongreleri sonucunda seçilen Heyeti Temsiliye ile irtibatı sağlayan Samsun Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin İngiliz baskısına aldırmadan gizli gizli bir araya geldikleri Sadi Tekkesi şehre kazandırılacak.
Samsun’un Milli Mücadele tarihinde önemli bir yer tutan ve kaybolmak üzere olan Sadi Tekkesi, Araştırmacı Yazar Baki Sarısakal’ın 2000 yılından itibaren sürdürdüğü çalışmalar sonucunda gün yüzüne çıktı. Samsun Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin, milli mücadele yıllarında Erzurum ve Sivas Kongreleri sonucunda seçilen Heyeti Temsiliye ile irtibatı İngiliz baskısına aldırmadan gizli gizli bir araya gelerek sağladığı Sadi Tekkesi’nin yerini tabu kayıtları ile tespit etti. Daha sonra Sâdi Dergâhı post nişini Halil oğlu Şeyh Hacı Mehmet Mehdi Efendi’nin torunu Samsunlu şair merhum Ruhi Göktekin ile teyit eden Baki Sarısakal, böylece Samsun’da hiç kimsenin bilmediği Sadi Tekkesi’nin yerini ortaya çıkardı. Söz konusu tespit işlemi Cemil Baskın’ın sahibi bulunduğu Barış Gazetesi’nin 11 Mayıs 2004 tarihli baskısında yayınlandı. Barış gazetesinin haberi üzerine bölgeye gelen TRT İstanbul Ekibi çekimler gerçekleştirerek Sadi Tekkesi’ni tüm Türkiye’ye yayınladı.
Yazışmalar Tekke’de Yapılıyordu
Sadi Tekkesi’nde 1920 yılında yapılan bu toplantılara Sadi Tekkesi Şeyhi Halil Oğlu Şeyh Hacı Mehmet Mehdi Efendi, Boşnakzade Süleyman Bey, Sültani Mektebi Müdürü Mustafa Adil, Cemiyet Azalarından Mühendis İrfan, Muharir Ethem Veysi Bey, Osman Tobruk katılmışlardır” diyen Sarısakal, Erzurum ve Sivas Kongresi ile Samsun Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti arasındaki yazışmaların bu Tekke vasıtasıyla yürütüldüğünü açıkladı. Atatürk geldikten sonra gittiği yerlerde Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri kurulduğuna dikkat çeken Sarısakal, “Bu Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerinden birisi de Samsun’da kuruluyor. Sadi Tekkesi de Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin toplantı yaptığı yerdir” diye konuştu.
İngilizlere Rağmez Gizli Toplanılıyordu
O zamanlar herkesin canından korktuğunu ancak Sadi Tekkesi Şeyhi Hacı Mehmet Mehdi Efendi ve Samsun’daki yurtseverlerin canlarını hiçe sayarak vatan uğruna faaliyetler gösterdiğini vurgulayan Sarısakal, “İngiliz İşgal Kuvvetleri Komutanı Solter’in baskısına rağmen Samsunlu yurtseverler gizli gizli toplantılarını bu binada gerçekleştiriyorlardı. Toplantılarda alınan kararlar Erzurum ve Sivas Kongreleri sonucunda seçilen Heyeti Temsiliye’ye bildiriliyordu ve onların direktifleri doğrultusunda hareket ediyorlardı” dedi.
Tekke Şeyhinin Torunu İle Görüşüldü
Sadi Tekkesi Şeyhi Hacı Mehmet Mehdi Efendi’nin torunu Samsunlu şair merhum Ruhi Göktekin ile 2004 yılında Sadi Tekkesi’nin bulunduğu yerde incelemeler yaptıklarını hatırlatan Sarısakal, Göktekin’in dedesinin mezarını gösterdiği yerdeki mezar taşında da söylenenleri doğrular şekilde Osmanlıca olarak “Hacıbey oğlu Halil Dede ölüm tarihi 1317 (1901)” yazdığı, Halil Dede’nin ise Sadi Tekkesi’nin Şeyhi Hacı Mehmet Mehdi Efendi’nin babası ve dergahın önceki şeyhi olduğunu belirtti. Yapılan araştırmalarda Sadi Tekkesi Şeyhi Halil Oğlu Şeyh Hacı Mehmet Mehdi Efendi’nin vakfiyesine de ulaşıldığını ve Tekkeyi vakıf eylediğini belirten Sarısakal, şeyhin evi ve balık pazarında bulunan dükkanları da vakıf eylediğinin ortaya çıktığını vurguladı.
Tekke’nin Vakıf Belgesi Bulundu
Sarısakal’ın elde ettiği vakıf belgesinde özetle şunlar yazıyor: “Trabzon Vilayet dâhilinde Canik Sancağı merkezi olan Samsun’un Pazar Mahallesi’nde bulunan Sâdi Dergâhı post nişini Halil oğlu Şeyh Hacı Mehmet Mehdi Efendi: “Samsun’da Pazar Mahallesi’nde bulunan Sadi Dergâhı şerifi yanında bulunan doğusunda umumi yol, batısında Çakal Mehmet Bağı, kuzeyinde Dergâhın bahçesi, güneyinde Ekmekçi Ömer Ağa ve Şaban Çavuş ve Gümrük katiplerinden Hasan Efendi bahçe ve haneleriyle çevrili ve on tane oda ve bir ahır ve kiler ve bahçe mutbak ve içinde müştemilâtı saireyi hâvi yarı kârgir bir bab hanem ile Samsun’da Balık Pazarı mevkiinde bulunan bir tarafı Leblebici Ahmet dükkânı ve bir tarafı Hacı Tahirzade Abdullah Efendi verasesi arsası ve bir tarafı ticaret kâtibi ve müştereki arsası ve bir tarafı umumi yol ile çevrili bir odayı ve bir bap dükkanı vakıf eylemiştir”
Tekke Müze Haline Getirilecek
Elde edilen bilgiler doğrultusunda Samsun Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Kenan Şara ile görüşüldüğünü vurgulayan Sarısakal, “Durumu Sayın Kenan Şara’ya kanıtlarıyla birlikte izah ettim. Sağ olsun Kenan Bey bu tür konularda hassas davranan bir kişi olduğundan söz konusu yerin Samsun’a kazandırılması gerektiğini söyledi. Kenan Bey’in Büyükşehir Belediye Başkanımız Yusuf Ziya Yılmaz ile yaptığı görüşmeler sonucunda Sadi Tekkesi’nin Samsun’a kazandırılmasına karar verildi. Şehrimizin koruma kurulundan çıkacak kararın ardından, Büyükşehir Belediyesi burayı Samsun Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Müzesi haline getirecek. Sadi Tekkesi’ni yaşatarak tarihsel önemi gün yüzüne çıkaracak. Müze yapılması düşünülen Sadi Tekke’sine de Sadi Şeyhi ve Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Üyelerinin heykelleri dikilecek. Büyükşehir Belediyesi Başkanı Yusuf Ziya Yılmaz ve Kenan Şara’ya tarihsel bir gerçeğin gün yüzüne çıkarılması ile ilgili verdiği desteklerden ötürü teşekkür ederim” diye konuştu.
14 Şubat 2009
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder